کوه‌های مینیاتوری چابهار
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، حدود ۴۰ تا ۵۰ کیلومتری پس از شهرستان چابهار به سمت بندرگواتر، کوه هایی در سمت چپ جاده نمایان می شود که به «کوه های مریخی» یا «مینیاتوری» معروف هستند. این کوه ها با توجه به منظره کاملاً متفاوتی که در سمت راست جاده و رو به سوی دریا ایجاد کرده یکی از زیباترین جاده ها و مناظر طبیعی استان سیستان و بلوچستان و بلکه ایران را خلق کرده است.
این کوه ها از منحصر به فردترین کوه های ایران است و منظره اعجاب برانگیز و چشم نواز آنها از جمله معروفترین جاذبه های شهرستان چابهار در جنوب سیستان و بلوچستان محسوب می شود اما به دلیل معرفی نشدن کافی، کمتر مورد بازدید عموم قرار گرفته است.
کوه های مریخی، مناظری از کوه های کره ماه را برای انسان تداعی می کند و جنس رسوبی آنها و هم چنین فرسایش خاص کوه ها موجب ایجاد شیارها و تراش های زیبایی شده است که گویی نقاشی ماهر آنها را به تصویر کشیده است. این کوه ها چاک چاک هستند و اشکالی نامانوس و فاقد پوشش گیاهی دارند. به خاطر همین غیرعادی بودنشان، در سال های اخیر و در میان گردشگران، به «کوه های مریخی» شهرت یافته اند و جزو نمونه های بدبوم (بدلند) و پدیده بوم شناختی ویژه ای است.
«ملک سنجرانی»، مدیرکل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سیستان و بلوچستان با اشاره به این نکته که در استان ۵۷ منطقه نمونه گردشگری مصوب وجود دارد، تصریح می کند: استان پهناور سیستان و بلوچستان آثار باستانی و اکوتوریسم فراوانی دارد که کوه های مریخی یا مینیاتوری چابهار یکی از جذاب ترین این مناطق است.
وی می افزاید: امکان سنجی منطقه نمونه گردشگری کوه های مینیاتوری و جاذبه های طبیعی این منطقه به لحاظ جذب گردشگر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت و در پی آن کمپینگ گردشگری در این منطقه برای رفاه حال گردشگران ساخته شد.
وی درباره مساحت و محل این مجتمع گردشگری می گوید: این مجتمع در زمینی به مساحت ۷ هکتار در بین کوه های مریخی (مینیاتوری) مشرف به سواحل دریای عمان ساخته شده است.
مدیرکل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان با اشاره به امکانات این مجتمع تفریحی، افزود: دو سالن ویژه اردوهای دانش آموزی، فضای سبز، سرویس های بهداشتی، ۶ سوئیت، آلاچیق، سکوی ویژه رصد ستارگان و دیگر امکانات تفریحی و گردشگری در این مجتمع تعبیه شده است.
سنجرانی با بیان رصد ستارگان و مباحث مربوط به اخترشناسی و نجوم در این مجتمع تفریحی، می افزاید: کوه های مینیاتوری یکی از جاذبه های منحصر به فرد و بسیار زیبای منطقه چابهار است که آسمان این نقطه قابلیت رصد همزمان ۱۴ صور فلکی را دارد.
وی با اشاره به فراخوان جذب و همکاری سرمایه گذار برای اداره و مدیریت کمپینگ گردشگری در چابهار می گوید: کمیته ای با حضور کارشناسان اداره میراث فرهنگی و گردشگری سیستان و بلوچستان، معاون برنامه ریزی استانداری و نماینده اداره کل اقتصاد و دارایی و … تشکیل شد و مقرر شده است تا این کمپینگ گردشگری به سرمایه گذار واگذار شود.
وی در ادامه اظهار می کند: پس از جذب سرمایه گذار، مجتمع گردشگری مینیاتور به بخش خصوصی واگذار می شود و طبق قرارداد بخش خصوصی باید در منطقه سرمایه گذاری کند و سایر فازهای رفاهی و زیرساختی را به این کمپینگ طبق قرارداد بیفزاید و از آن بهره برداری لازم را ببرد.
وی به ترویج ورزش های تفریحی و آبی و سایر امکانات در منطقه اشاره می کند و می گوید: از مهم ترین زیرساخت ها و امکاناتی که سرمایه گذار می تواند در این منطقه برای جذب درآمد و گردشگر اضافه کند می توان به راه اندازی تاکسی دریایی، فراهم کردن امکانات در راستای توسعه و ترویج ورزش های آبی در سواحل زیبای چابهار و … اشاره کرد.
«خسرو افسری»، مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان نیز در این باره می گوید: کوه های مریخی که به آن مینیاتوری نیز گفته می شود از جمله جاذبه های بدیع و دیدنی چابهار است که گردشگران زیادی را از داخل و خارج کشور جذب خود کرده است.
وی می افزاید: کوه های مخروطی شکل در یک سو و «تالاب صورتی» و ماسه های سرخ رنگ با درختچه های بیابانی در سوی دیگر، سبب شده اند تا جاده چابهار- بندر گواتر یکی از زیباترین جاده های استان سیستان و بلوچستان قلمداد شود. وجود پرندگانی هم چون فلامینگو، عقاب دشتی، حواصیل و تیهو، زیبایی این منطقه را دو چندان کرده است.
وی با اشاره به وجود تالاب صورتی در بین این کوه ها، تصریح می کند: جایی که دشت میان جاده آبگیر می شود، تالاب هایی را پدید می آورد که در سمت دریا صورتی رنگ می شود و منظره زیبایی را می آفریند و این رنگ بندی طبیعی عکاسان زیادی را برای بهره بردن از جاذبه طبیعی به سوی خود جذب می کند.
افسری خاطرنشان می کند: این کوه ها جذابیت خاصی دارند به همین منظور پیگیر ثبت کوه های مینیاتوری در فهرست سازمان حفاظت محیط زیست کشور هستیم.
دکتر «کاظم شعبانی گورجی»، مدیرگروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان درباره علت به وجود آمدن این رشته کوه ها می گوید: فرآیندهای تکتونیکی به دلیل فرورانش پوسته عمان به زیر مکران و فرسایش آبی و بادی از جمله مهم ترین دلایل شکل گیری این کوه ها است.
وی می افزاید: این کوه ها براثر فرسایش سریع به وسیله باد و باران به این شکل در آمده است و یکی از پدیده های جذاب و کم نظیر زمین شناسی به شمار می آید.
وی در ادامه می گوید: این کوه ها از جنس سنگ های رسوبی با ترکیبات مارن، رس و آهک و به رنگ سفید مایل به طوسی است که در اثر فرسایش، شیارهای زیبایی بر آن ها ایجاد شده است.
این مدرس دانشگاه با اشاره به ارتفاع کوه های مریخی می گوید: ارتفاع کوه های مریخی در نقاط مختلف، متفاوت است بطوری که برخی از آن ها ۵ متر و برخی دیگر بیش از ۱۰۰ متر ارتفاع دارند.
شعبانی می افزاید: نظیر این رشته کوه ها را می توان در«هزار دره» در شرق تهران که از کنگلومرا که از ماسه سنگ های کنگلومرائی و به مقدار کمی رسوبات رسی تشکیل شده است یافت.
وی با اشاره به نقش این کوه ها در اقتصاد منطقه و کاربرد مواد تشکیل دهنده آن در صنعت، می گوید: کوه های مریخی از نظر اقتصادی برای مردم منطقه اهمیت ویژه ای دارد بطوری که می توان از مواد اصلی سازنده آنها که به طور عمده مارن، رس و ترکیبات آهکی است در تولید سیمان و همچنین ساخت آجر استفاده کرد.
وی در ادامه می افزاید: هم چنین باید آنالیزهای شیمیایی و مهندسی روی این ترکیبات انجام و مشخص شود که چگونه می توان بیشتر از آنها در ساخت سیمان و آجر استفاده کرد.
شعبانی به اهمیت این کوه ها در جذب گردشگر اشاره می کند و می گوید: این منطقه باید به عنوان یک «ژئوپارک» ثبت جهانی شود زیرا ظرفیت های زیادی برای جذب گردشگر و درآمدزایی برای مردم منطقه دارد.
مدیرگروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، خاطرنشان می کند: در جهان تنها چند کشور چنین مناظر زیبا و بکری دارندبه عنوان مثال کشور مغولستان از این جاذبه گردشگری برخوردار است و از چندی پیش به ایجاد اماکن تفریحی و سیاحتی در مجاورت این نوع کوه ها اقدام کرده است و با این اقدام خود، هر ساله پذیرای شمار زیادی از گردشگران از سراسر دنیا در این منطقه است.
«دکتر غلامرضا نوری»، عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان در باره شکل گیری کوه های مریخی چا بهار به ایسنا گفته است: این کوه های زیبا از نوع رسوبی هستند و به علت فرسایش سریع در برابر باد و باران به شکل دندانه دندانه و پر از لبه ها و چاک های مکرر درآمده اند که بومیان این منطقه به سبب شکل غیرعادیشان، از آنها با عنوان کوه های مریخی نیز یاد می کنند.
وی می افزاید: شیارها و تراش های زیبای این کوهها که فاقد هیچ گونه پوشش گیاهی هستند، منظره ای رویایی و خیال انگیز را خلق کرده است
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان با اشاره به این نکته که این پدیده های طبیعی زیبا ادامه کوه های زاگرس هستند می گوید: این کوه ها در ادامه کوه های زاگرس است که در ادامه به پاکستان می رسد و به غیر از زیبایی منحصر به فرد این کوه ها، از فضای باز و افق دید مناسب این منطقه می توان برای رصد فضای لایتناهی و نجوم هم استفاده کرد.
نوری می افزاید: در میان دره ها و اطراف این کوه ها فسیل انواع صدف ها و آبزیان از جمله نهنگ یافت می شود. وی خاطرنشان می کند: این منظره زیبا با چشم اندازهای طبیعی کم نظیر مانند تالاب لیپار با انواع پرندگان، سواحل ماسه ای و صخره ای دریای عمان با امواج خروشان برای گردشگران و طبیعت گران آغوش گشوده است.
«علیرضا کلانتری»، رئیس اداره ورزش و جوانان چابهار با بیان این مطلب که این کوه ها در چابهار بهترین مکان برای جذب گردشگر ورزشی است می گوید: شهر چابهار امکانات و ظرفیت لازم در جذب گردشگر ورزشی را دارد به گونه ای که در دومین همایش مریخ نوردی و ساحل نوردی که سال گذشته در چابهار برگزار شد ۱۱۵ گردشگر و ورزشکار از سراسر کشور مسافت اصلی کناره سواحل دریای عمان به سمت کوه های مریخی چابهار را پیاده طی کردند.
وی در ادامه می افزاید: جذب گردشگر ورزشی در منطقه اشتغال و درآمد زایی را در پی خواهد داشت بنابراین ضروری است تا در این حوزه سرمایه گذاری ویژه ای انجام شود.
مدیرکل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سیستان و بلوچستان هم درباره خدمات راهنماهای تورهای گردشگری در استان و خارج از استان می گوید: در استان و خارج از استان راهنمای تور گردشگری وجود دارد که گردشگران می توانند با همکاری این اداره و هماهنگی های لازم، به راحتی از مناطق زیبای استان سیستان و بلوچستان دیدن کنند.
سنجرانی در ادامه می افزاید: چنان چه بازدیدکنندگان و گردشگران از داخل و خارج از استان تمایل به مسافرت به مناطق مختلف استان را داشته باشند، می توان با رایزنی و همکاری با هتل ها و دفاتر هواپیمایی، برای آنها تخفیفات لازم را گرفت.
وی خاطرنشان می کند: مدیران میراث فرهنگی و گردشگری همه مناطق استان نیز موظف اند تا نهایت همکاری را با گردشگران در زمینه بازدید از مناطق و فراهم کردن تسهیلات اقامت داشته باشند.
وی در ادامه می افزاید: در حال حاضر بیشترین مراجعه در استان برای تورهای چابهار است و گردشگران در مسیر خود به سمت چابهار از آثار باستانی و تاریخی و طبیعی شهرهای خاش، ایرانشهر و سرباز نیز دیدن می کنند و گردشگران پس از ورود به مرکز استان، می توانند از بازارچه صنایع دستی، موزه جنوب شرق کشور و موزه تخصصی پست زاهدان نیز دیدن کنند.
وی می گوید: در حال حاضر ۹۶۰۰ شیء تاریخی و باستانی در موزه جنوب شرق کشور نگهداری می شود که از این تعداد ۴۷۱۰ شیء ساماندهی شده است و بقیه اشیاء نیز به مراتب ساماندهی خواهند شد و با این رقم استان توانایی داشتن ۴ موزه دیگر را نیز دارد که عمده این آثار و اشیا از شهرهای سوخته زابل و اسپیدژ بزمان است.
به هر حال استان سیستان و بلوچستان ظرفیت های گردشگری فراوانی دارد. اما کوه های مریخی چابهار در نوک قله این مکان های دیدنی قرار دارد.
منبع : باشگاه خبرنگاران جوان
