رود کارون
رود کارون پرآب‌ترین و بزرگ‌ترین رودخانه ایران است. این رود در سنگ نوشته‌های باستانی کرن، کرنک و کوهرنگ نیز نامیده می‌شد و اولین تمدن‌های بشری درکنار این رود تشکیل گردیده است. برخی نیز رودخانه کارون را همان رودخانه باستانی کوپرتس می‌دانند. این رود با درازای ۹۵۰ کیلومتر طولانی‌ترین رودی است که تنها در داخل ایران قرار دارد و همچنین تنها رود ایران است که بخشی از آن قابل کشتیرانی است. آب آشامیدنی کلان‌شهر اهواز از رودخانه کارون تامین می‌شود. در حاشیه این رود تمدن‌های بزرگی از ایران شکل گرفته‌است. رودخانه کارون به غیر از تامین آب آشامیدنی و کشاورزی و تولید برق مصرفی دارای مواهب دیگری نیز می‌باشد از جمله بستر مناسبی برای جذب سرمایه‌گذاری و ایجاد مکان‌های تفریحی پررونق و نیز حمل و نقل کالاست به علت آنکه از طریق آن می‌توان کالاهای تجاری و صادراتی کشور را با استفاده از حمل و نقل آبی، از اهواز و حتی شوشتر تا بنادر بین‌المللی خوزستان مانند خرمشهر و آبادان منتقل کرد.
رود کارون تنها رود ایران است که به آب های بین المللی و اقیانوس راه دارد. سرچشمه اصلی رود کارون، آب کاج از زردکوه بختیاری در رشته کوه زاگرس است که با ورود به شوشتر در خوزستان به دو شاخه گرگر و شطیط تقسیم می شود ولی دوباره در جنوب شوشتر به هم متصل شده و سپس رود دز در شمال اهواز به این رودخانه ملحق می شود. علاوه براین ها، رود کارون، با ورود به خرمشهر، دوشاخه شده و یکی از شاخه ها به اروندرود در مرز ایران و عراق می ریزد و دیگری با ادامه مسیر به خلیج فارس می پیوندد.
مسیر عبوری رودخانه کارون از شهرستان های شهرکرد، بروجن، لردگان، ایذه، مسجد سلیمان، شوشتر، اهواز و خرمشهر، استان های چهار محال و بختیاری و خوزستان است. این رودخانه دایمی است و حوزه آن خلیج فارس و دریای عمان است. طول آن ۸۹۰ کیلومتر و ارتفاع سرچشمه ۳۰۰۰ متر می باشد و مسیر کلی آن نخست جنوب خاوری سپس باختری و شمال باختری است و در شهرستان های شوشتر و اهواز و خرمشهر جنوب باختری است. سواحل این رودخانه چشم اندازهای زیبایی دارد.
روزانه ۲۰ هزار متر مکعب آب از رودخانه کرخه توسط آبراهی به نام کانال شهید چمران به رودخانه کارون منتقل می‌شود. زمانی کارون عریض‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه ایران بود. اما امروز بیشتر از آنکه شبیه یک رود پرخروش باشد، به نهر کم آب و کوچکی می‌ماند که برای دفع آبهای سطحی ساخته شده است. سدهای مختلفی بر روی این رودخانه ساخته شده‌اند که مهم‌ترین آنها، سدهای کارون ۱، کارون ۳، کارون ۴، مسجد سلیمان و در پایین‌تر، سدهای گتوند علیا و سد تنظیمی گتوند می‌باشند.
سرچشمه شاخه‌های اصلی کارون (ارمند و بازفت) و چشمه دیمه، زردکوه بختیاری در استان چهار محال و بختیاری است ولی شاخه‌های فرعی آن از کوه‌های گوناگون سرچشمه می‌گیرند. این رود، پس از گذر از مناطق کوهستانی و پر پیچ و خم، در منطقه‌ای به نام گتوند وارد دشت خوزستان می‌شود. رود کارون در شمال شوشتر به دو شاخه تقسیم می‌شود که در جنوب شوشتر با یکدیگر پیوند می‌یابند. مهم‌ترین شاخهٔ فرعی کارون، رود دز است که در شمال اهواز به کارون می‌پیوندد. رود کارون در مرز ایران و عراق، به اروندرود پیوسته و روانه خلیج فارس می‌شود. پیچ و خم‌های موجود در سر راه این رود، خوزستان را به جلگه‌ای بی‌نظیر تبدیل کرده‌است.
از گیاهان غوطه ور و برآمده از آب کارون می‌توان به نی، گرز، هفت بند، آب تره(بولاغ اوتی)، سازو (تنجدصوف)، اویارسلام، نخل مردابی و تیزک اشاره کرد که ضمن تامین اکسیژن آب به عنوان منبع سرشار از مواد غذایی مورد استفاده آبزیان قرار می‌گیرند. قورباغه هایی با خصوصیات ظاهری و جثه‌های متفاوت و انواع لاک پشت از دیگر جانداران رود به شمار می‌روند که معمولاً در کانال‌ها وشبکه‌های آبیاری قابل مشاهده اند. بیشه زارهای پوشیده ازپده ، گز و جاز، در دوسوی کارون که تا زمانی نه چندان دور جولانگاه گوزن زرد، یوزپلنگ و گربه وحشی خوزستان بود و ساحل زیبای کارون امروزه زیستگاه ده‌ها نوع پرنده بومی مانند حواصیل، گاوچرانک، اردک مرمری، دال، کبک، تیهو، دراج، یلوه، فاخته، سبز قبا، ماهی خورک، هدهد چکاوک، دم جنبانک، چلچله، سار، توکا، گنجشک است. این بیشه زارها همه ساله در فصول سرد پذیرای صدها هزار مرغ مهاجر مانند کشیم، پلیکان، بالکان، بوتیمار، حواصیل، کفچه، لک لک، فلامینگو، غاز، آنقوت، تنجه، کله سبز، اردک، بلدرچین، درنا، هوبره، صدف خوار، پرستو، سینه سرخ، بلبل وحتی عقاب وشاهین و کرکس است که با توجه به اقلیم خاص استان و به امید هوایی مطبوع و غذای کافی در قالب دسته‌های بزرگ به مهمانی زمستانه دشت بخشنده خوزستان و رود پرآب کارون می‌آیند.
رود کارون ۱۱۷اُمین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
