بازار تاریخی ارومیه
بازار ارومیه که یکی از آثار تاریخی این شهر به شمار می رود، با قرار گرفتن در مجموعه بافت قدیمی شهر همواره یکی از مقاصد اصلی گردشگران داخلی و خارجی بوده است. این بازار یکی از آثار کم نظیر دوران صفویه است که همچنان پویایی خود را حفظ کرده است.
بازار ارومیه در بخش جنوب شرقی شهر ارومیه واقع گردیده است که در حال حاضر بخش عمده و سالم آن در بین خیابان های امام، عسگر آبادی، اقبال و منتظری محصور می باشد و پلان کلی آن مستطیل ناقص است. در بازار ارومیه هر راسته از سبک و شکل خاص دوره خود پیروی کرده است. از خصوصیات بارز این مجموعه سادگی معماری آن است. با وجود تفاوت هایی که از نظر فرم در طاق ها و چشمه و گنبدهای بازار مشاهده می شود، هیچ نوع تنوعی از حیث تکنیک هنری مانند کاشی کاری، گچبری، سنگ کاری و درب های قدیمی پرکار چوبی در بازار دیده نمی شود. همچنین مصالح تمام راسته بازارها و چهارسوها از آجر انتخاب و اکثرا حتی فاقد اندود ساده گچ نیز است.
در بازار ارومیه حدود ۱۰۰۰ باب مغازه با عملکردهای متفاوت و تعداد ۷ تیمچه و سرای نسبتا بزرگ، پنج حمام قدیمی و یک باب مسجد با پنج هزار مترمربع مساحت (مساحت مسجد جامع شهر) و دیگر واحدهای مربوط به مشاغل گوناگون واقع شده است که در نتیجه آن باعث شده است این مجموعه به صورت یکی از آثار ارزشمند کشور و بازارهای قدیم قابل توجه باشد.
بازار تاریخی ارومیه تا قبل از نفوذ زندگی ماشینی، مرکز اصلی داد و ستد به شمار می رفته است و مرکز تجاری – اجتماعی شهر محسوب می شده است و از این نظر دارای اهمیت ویژه ای بوده است. با دخل و تصرفاتی که بر اثر انقلاب صنعتی و زندگی مدرن در کالبد شهر ارومیه به وجود آمده است، قسمت های زیادی از بافت قدیمی مخصوصا بخش تجاری شهر منهدم و یا اتصال آن ها از هم گسیخته شده است، به طوری که در حال حاضر قسمت کوچکی از بافت قدیمی بازار با حد فاصل دو خیابان و میدان نوساز در شمال شرقی شهر قرار گرفته است. کنیسه مربوط یهودیان منطقه نیز در محدوده این بازار قرار گرفته است.
نکته قابل ذکر اینکه مانند دیگر بازارهای قدیمی با گذشت زمان و بر اثر دخل و تصرفات غیر اصولی، مقدار قابل توجهی از فضای معماری اعم از راسته بازارها، دکاکین، سراها، تیمچه ها و برف اندازهای آن به صورت ناهماهنگ با بافت قدیمی و به شکلی مغایر با معماری اولیه و به صورت غیر اصولی نوسازی گردیده اند.
عمده فعالیت بازار ارومیه در گذشته، واردات نفت بوده که از قفقاز با شتر به بازار خوی و آن جا به بازار ارومیه، بازار تبریز و … انتقال می دادند و داد و ستد می کردند.
این بازار حدودا دارای ۶۰ هزار مترمربع مساحت بوده در حال حاضر تنها قسمت بافت قدیمی آن تحت مراقبت و بهسازی می باشد.
