آرامگاه شمس تبریزی
آرامگاه شمس تبریزی، مدفن عارفی نامی و بزرگ است که در مسلک عشق «مولوی»، عارف و شاعر بزرگ ایرانی، را به عرش رسانیده است. در کنار این مدفن مناری بزرگ پوشیده از شاخ قوچ وحشی وجود دارد که به برج شمس تبریزی معروف است. منار شمس تبریزی از بناهای منحصربه‌فرد منطقه است که جهانگردان و گردشگران زیادی را به خود جلب میکند.هر ساله تعداد بی‌شماری از متصوفان در آ‌ذرماه برای انجام مراسم در جوار منار جمع میشوند.
در حال حاضر، کنگره بین‌المللی شمس تبریزی همه ساله در شهر خوی برگزار می‌شود. اولین کنگره بین‌المللی شمس تبریزی در خوی سال ۱۳۸۹ با حضور بیش از ۴۰ بازیگر معروف از خانه سینمای ایران چون علی نصیریان، پرویز پرستویی ، هانیه توسلی، حمید جبلی و… و آوازخانی‌های شوالیه ایران، شهرام ناظری، و خوانندگان دیگری چون مختاباد، سراج، سالار عقیلی و… و چهره بین‌المللی با نام عالیم قاسیم اوف کلید خورد. منار شمس تبریزی به شماره ۹۹۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
اسناد و مدارک مختلف آرامگاه شمس تبریزی را به اشخاص متعددی نسبت داده‌اند، ولی در روایت‌های عامه و سفرنامه ونیزیان آن را به شاه اسماعیل اول صفوی نسبت میدهند، که بعد از شکار یک روزهاش دستور داده کله قوچ‌های وحشی را در آن به‌کار ببندند و از همان کلهها و آجر مناری ساختند.
مدارک و تصاویر مینیاتوری باقی‌مانده از آرامگاه شمس تبریزی در شهرستان خوی نشان می‌دهد، این بنا در ابتدا از ۳ مناره دور قبر شمس تشکیل شده بود و تصویر سه منار در کتاب بیان «منازل سفر عراقین» که توسط همراه سلطان سلیمان امپراتور عثمانی که خود در سفر خوی، به زیارت آرامگاه شمس تبریزی رفته، کشیده شده است، که مسیر لشکرکشی وی را نشان می‌دهد و با زیرنویس تاریخ ۹۴۲ قمری در آن کتاب آمده است.
از خصوصیات ویژه آرامگاه شمس تبریزی نصب شاخ‌های قوچ وحشی روی بدنه خارجی منار است که همراه با جمجمه حیوان به عنوان تزئین در منا نصب شده و در آجرکاری و فرم آن هیچگونه تزئینات به کار نرفته است.
محمد بن علی بن ملک‌داد تبریزی ملقب به شمس‌الدین یا شمس تبریزی (زاده ۵۸۲ – درگذشته ۶۴۵ هجری قمری) از صوفیان ایرانی مسلمان مشهور سده هفتم هجری است. سخنان وی را که در مجالس مختلف بر زبان آورده، مریدان گردآوری کرده‌اند که به نام «مقالات شمس تبریزی» معروف است.
