غار های انجدان
روستای انجدان، روستایی با سابقه تاریخی در استان مرکزی قرار دارد. این روستا غارهای بسیار شگفت‌انگیزی دارد که رد پای تاریخ را در آن می‌توان دنبال کرد.
این غار ها در ۴۰ کیلومتری شرق اراک، در اطراف روستای انجدان واقع شده‌اند و در کنار جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این روستا جلوه‌ای خاص دارند. غارهای این دهستان عبارت‌اند از غار آسیلی، غار میانلانون یا کلوچه بالا، غار طاق‌رچه، غار گیوه‌کش و غار شغال‌دره. از میان این غارها، غار آسیلی و غار طاق‌رچه به ویژه دیدنی‌تر هستند. غار آسیلی در ۵ کیلومتری غرب انجدان واقع شده است. غار طاق‌رچه نیز به دلیل وجود دو درخت کهنسال در مقابل دهانه آن منظره‌ای زیبا و دیدنی دارد.
غار شغال دره یکی از غارهای استان مرکزی است که در جاده اراک به خمین و ۴۰ کیلومتری اراک در دامنه کوه کلوپ جهنم قرار دارد. وجه تسمیه این غار به دلیل وجود شغال‌های فراوانی است که در دامنه غار و داخل آن به سر می‌برند.
در خصوص وجه تسمیه غار اهالی انجدان معتقد هستند که در زمان حمله افغان‌ها، شخص گیوه‌دوزی به این غار پناه می‌برد و از این مکان به جای دیگری می‌گریزد. این غار در حال حاضر مامنی برای حیوانات درنده است و در کف آن خون و استخوان‌های پرندگان شکار شده توسط این حیوانات به چشم می‌خورد.
غار دربند بزرگ‌ترین غار استان است که در ۲۱ کیلومتری شمال سمنان و سه کیلومتری جنوب شهمیزاد واقع شده و مشرف بر دره سرسبز و خرم دربند است. این غار، در کمرکش کوه سنگی زیبایی به نام لهرد رو به مشرق قرار دارد و دره وسیع و سرسبز دربند در زیر آن گسترده شده است.
آنچه در حفریات و کندوکاوهای غار به دست آمده نشانگر آن است که این غار متعلق به دوران‌های مختلف تاریخی است و مربوط به یک زمان مشخص نیست. قدیمی‌ترین آثار به دست آمده از این غار مربوط به قرن پنجم هجری و مستندترین آن‌ها سکه طلایی است به خط کوفی که قسمتی از آن شکسته و از بین رفته است، ولی سبک و خط آن متعلق به اواخر سلجوقی و اوایل حمله مغول است.
این آثار تا دوره قاجاریه به چشم می‌خورد و چنین استناد می‌شود که غار در دوره‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. در تاریخ ثبت است که در حکمرانی اسپهبدان طبری در دوره سلجوقیان و جنگ‌های آنان با اسماعیلیه که در نواحی سمنان صورت گرفت، گروهی از ترس به این غار پناهنده شدند که آثار به دست آمده نشان از این سکونت کوتاه مدت دارد.
غار آسیلی در حدود ۵ کیلومتر با انجدان فاصله دارد و در طرف مغرب انجدان است دهانه غار مزبور رو به غرب قرار دارد و مدخل آن دو دریچه دایره شکل که ستونی به محیط یک متر دیواره وسط این دو دریچه را تشکیل می‌دهد. به تالار اولیه غار مربوط و رابط بین محیط داخل و خارج غار است. مسیر غار تا انتها به طول مایل یا شیب تندرو به پایین می‌رود و از مدخل دالان به طول ۱۲ متر در تنگنای کم‌عرض و مورب پایین رفته بن‌بست می‌شود و برای عبور به قسمت انتهای غار باید به شکم خوابید و خزیده از میان شکافی که در سمت راست روی حفره مسدود قرار دارد گذشت و به دهلیز در انتها دو مدخل دارد یکی به حفره‌ای که در فصل بارانی و بهار پر از آب می‌شود، راه دارد. این حفره به صورت آب‌انباری است که دیواره آن یکپارچه از مواد سفید آهکی و سوزنیا و بلورهای منشوری و استالاگتیتی پوشیده شده است. طول کلی غار آسیلی از مدخل خارجی تا نقطه انتهای غار ۷۳/۵ متر است. هوای آن در فصل بارندگی به علت دم کردن و بخار آب سنگین و مسیر آب لزج می‌شود.
غار میان لائون که به آن غار چاه هم می‌گویند و در کوه مقابل غار آسیلی قرار دارد. غار مزبور دو دهانه دارد. یکی مایل که راه عبور و رسیدن به انتهای آن است و دیگری عمودی بوده در حدود ۳ متر بالاتر از دهانه اولی قرار دارد. مدخل غار ۳ در ۳ متر است. در سمت راست سطح پله ستون آهکی به ارتفاع تقریبی ۵ متر و محیط تقریبی ۲۰ متر دیده می‌شود که در اصطلاح محلی به آن «تاپو» می گویند (تاپو مخزن آرد و گندم است که با دست انسان ساخته می‌شود).
غار طاق رچه در نزدیکی انجدان و دو درخت بزرگ (طاق) مقابل دهانه آن روئیده و منظره بدیعی به غار داده است. طول آن ۲۲ متر و عرض میانه آن ۷ متر و عرض انتهایی ۱۱ متر و عرض مدخل غار ۵٫۵ متر و ارتفاع مدخل ۲٫۵ متر و ارتفاع غار ۳ متر است. در انتهای غار دو دهلیز کوچک وجود دارد. غار سنگی و کف آن از خاک رسوبی پوشیده شده دهانه غار رو به جنوب است.
غار گیوه کش وجه تسمیه آن از گیوه‌دوزی بوده که بنا به اظهار اهالی انجدان در زمان حمله افغان‌ها به این غار پناه برده و بعد هم از آن گریخته است غاری کوچک و به صورت قصاب‌خانه‌ای در آمده چون حیوانات درنده کوهستان طعمه‌های خود را در این غار برده و می‌خورند. در کف آن خون پرنده و چرنده و استخوان‌های آن‌ها دیده می‌شود طول غار مزبور ۹ متر و به عرض ۶ متر و ارتفاع آن ۵٫۱ متر است عرض دهانه غار ۴ متر و به ارتفاع ۵٫۱ متر است و در سمت مشرق انجدان قرار دارد.
غار شغال دره از غار گیوه‌کش به انجدان نزدیک‌تر است و وجه تسمیه آن از شغال‌های فراوانی است که در دامنه این غار و داخل آنبه سر می‌برند. بین دره آسیلی کوهی قرار دارد که به آن «کلوپ جهنم» می گویند (این کوه به خود برف نمی‌گیرد و بدین جهت لقب جهنم را به آن داده‌اند).
