پل لاتیدان
پل لاتیدان یکی از آثار تاریخی واقع در بخش مرکزی شهرستان بندرعباس در جنوب ایران است. پل لاتیدان سال‌ها در زیر خاک مدفون بود تا اینکه در سال ۱۳۷۲، در اثر سیلاب در نزدیکی روستای کلمتلی (لاتیدان) (شهرستان بندرعباس – استان هرمزگان)، یکی از درازترین پل‌های تاریخی ایران، نمایان شد. برای دیدن طویل‌ترین پل ایران باید به جنوب ایران و استان هرمزگان سفر کنید. در ۵۰ کیلومتری غرب بندرعباس روی رود «کول» پلی بسیار بلند و طویل ساخته شده است که پل لاتیدان نام دارد.
عرض پل لاتیدان به دلیل طولانی بودن آن در بخش‌های مختلف متغیر است. یکی از اصلی‌ترین دلایل تخریب قسمت میانی پل، نبود امکان ساخت پی و شالوده محکم برای آن به دلیل شدت جریان آب رود است. مصالح به کار رفته در ساخت این پل سنگ‌های تراش نخورده و ناهمگون است که توسط ملاط به یکدیگر متصل شده‌اند.
پل لاتیدان در زمان شاه عباس اول و در جریان احداث جاده کاروان رو ساخته شده و نقش موثری در نقل و انتقال نیرو و تدارکات برای باز پس گیری منطقه خلیج فارس از استعمارگران پرتغالی داشته است.
باید دانست که درازای پل لاتیدان (پل‌کول)، سه برابر سی و سه پل اصفهان است و تاکنون گام‌های اندکی برای بازسازی، استحکام‌بخشی و نگاه‌داری این پل برداشته شده‌است. به‌گونه‌ای که تنها در سال‌های ۱۳۷۹ و ۱۳۸۶، بازسازی اندکی بر روی آن به عمل آمده‌است.
از آن‌جا که این پل، در مسیر آبراهه‌های چندی قرار دارد و در فصل بارندگی، حجم آب در زیر پل بسیار زیاد است، از این رو باید با تعیین اعتبارات ملی برای این اثر ملی، کار بررسی‌های استحکام‌بخشی و بازسازی این پل آغاز شود، پیش از آن‌که این اثر که پس از گذشت سال‌ها بر اثر یک سیلاب سر برآورده‌است، در اثر سیلاب دیگری فرو ریزد و نابود شود.
امروزه از قسمت شرقی حدود ۲۷۰ متر و از قسمت غربی ویرانه ۱۴۷ متر باقی مانده، ولی از دیواره سدی به جهت اینکه در معرض جریان اصلی رودخانه قرار داشته، آثار زیادی بر جای نمانده است. این دیواره حدود ۸۰۰ متر طول، ۲ متر ارتفاع و حدود ۷ متر عرض داشته و ظاهراً در فواصل معین با جرزهای نیم دایره تقویت می شده است. از قسمت غربی پل تنها بقایای ۱۷ پایه که به طور منظم و در یک محور ساخته شده اند، باقی مانده که قابل بازسازی نیست. این پایه ها در جهت بالا رود و پایین رود دارای موج شکن های نیم دایره بوده و مصالح و شیوه ساخت آنها مشابه بخش های دیگر پل است. از قسمت شرقی که ۲۷۰ متر طول و ۳۳ دهانه یا چشمه داشته، آثار بیشتری برجای مانده است. ۳۳ دهانه این قسمت دارای ابعاد مختلفی بوده اند که از کناره تا میانه وسیع تر می شده است. در حال حاضر حدود ۲۰ دهانه این قسمت سالم برجای مانده که نشان دهنده معماری پیشرفته و درخور توجه آن است. در ابتدای این قسمت ۹ دهانه کوچک فرعی وجود دارد که پل از آن به بعد کامل می شود.
