قصرقند
شهرستان قصرقند در محدوده ۶۰ درجه و ۱۸ دقیقه تا ۶۱ درجه و ۱۹ دقیقه طول شرقی و ۲۵ درجه و ۴۲ دقیقه تا ۲۶ درجه و ۳۲ دقیقه عرض شمالی در جنوب بلوچستان ایران قرار دارد. ارتفاع شهرستان از سطح آبهای آزاد دنیا ۵۰۳ متر ، مساحت آن ۶۱۱۰ کیلومتر مربع و جمعیت شهرستان ۵۹۵۰۴ نفر می باشد. شهرستان قصرقند دارای شرایط اقلیمی گرم و نیمه مرطوبی است.
قرارگیری شهرستان قصرقند در مسیر مسیل رودخانه کاجو سبب شده در بخش هایی از سطح شهرستان در ایام گرم تابستان نیز محیطی مساعد برای گردشگران و اهالی فراهم گردد. شهرستان قصرقند دارای ۳ بخش مرکزی، ساربوگ و تَلَنگ می باشد و در سال ۹۱ تبدیل به شهرستان شده است. این در حالی است که قدمت تأسیس بخشداری در آن به سال ۱۳۱۶ و قدمت تأسیس شهرداری به سال ۱۳۴۳ هجری شمسی بر می گردد.
جنگل های طبیعی منطقه در کنار جلوه زیبای کوهستان و چشمه ها، محیطی بکر و زیبا برای تفرج و گذران اوقات فراغت فراهم کرده است. از جمله این جنگل های طبیعی می توان به جنگل چات سر، جنگل کمر پشت، جنگل کاشیک و مچ جنگل اشاره کرد که همه ساله افراد زیادی را جهت تفریح و گذران اوغات فراغت به سمت خود جذب می کند. در کنار پوشش گیاهی غنی، انواع گیاهان داروئی همچون آویشن، بید وحشی، گز روغن، آلوورای وحشی، نوشاتر، جِک، پیر، آویشن، حنا، وسمه، زیره، چای ترش و … در شهرستان قصرقند می رویند.
منابع تأمین آب شهرستان جهت شرب و زراعت متنوع اند و شامل رودخانه، قنات، چشمه و چاه می باشند. رودخانه کاجو علاوه بر طبیعت زیبا بعنوان زیستگاه گونه نایاب جانوری تمساح پوزه کوتاه هر ساله پذیرای گردشگران زیادی از سراسر ایران است. سد زیردان با حجم ۲۰۵ میلیون متر مکعب ظرفیت ذخیره سازی آب، به صورت یک دریاچه مصنوعی بزرگ در بخش ساربوگ شهرستان قصرقند، فضای زیبایی را جهت استفاده گردشگران فراهم نموده است.
در سطح شهرستان قصرقند چشمه ها و آبشارهای متعددی وجود دارد. از جمله این چشمه ها و آبشارهای منطقه می توان به چشمه و آبشار زیبای آبند، گزدان، سهاکی، کرگور، نابئین، تنک، ندانی شیپ، سیاه شیپ، مورتینس، پاسیلو، آشرک، ساراتاپ، توسو، دلیکین، پیتاب، روکشک، برنجانی و کاهلان اشاره کرد.
بافت اقتصادی شهرستان قصرقند غالباً تار و پود کشاورزی دارد. بطوریکه شهر قصرقند در تصاویر هوایی به صورت یک باغشهر نمایان است. استقرار سکونتگاه ها در مجاورت مسیل رودخانه، منابع آبی مناسبی را در اختیار کشاورزان قرار داده است. عمده محصولات شهرستان را باغات انبه، نخلستان ها، شالیزارها، موز، گواوا، چیکو، ماش، باقلا، کُنار و … تشکیل می دهند. از مهمترین منابع درآمد اهالی منطقه پرورش دام و زنبور عسل است.
شهرستان قصرقند در زمان گذشته به گنداوک معروف بوده و به مرور زمان به گنج آور تغییر نام داده است ؛ در زمان هجوم استعمارگران پرتغالی کشت نیشکر رواج داده شد و بعلت وضعیت آب و هوایی خاص منطقه که بیشترین تولید را در واحد سطح داشته است از آنجاییکه نیشکر ماده اولیه تولید شکر بوده نام گنج آور به قصرقند تبدیل شده است.
بلوچها تقریباً بیش از ۹۹ درصد بافت قومی شهرستان قصرقند را تشکیل داده اند که با گویش بلوچی مکرانی تکلّم می کنند. مردم شهرستان انسانهایی صادق، سختکوش، معتقد و مهمان نواز هستند که غالباٌ مسلمان و اهل سنت (فقه حنفی) می باشند. لباس قوم بلوچ به تبعیت از مرزهای اقلیمی مشابه لباس های کشورهای همسایه است. شیوه ساخت ابنیه در این شهرستان از دیگر جاذبه های منطقه است. در دسترس بودن سنگ های فراوان در منطقه سبب ساخت ابنیه های زیبای سنگی در شهرستان قصرقند شده است که با هنر بنّاهای شهرستان قصرقند سنگهای بی شکل و نامنظم به صورت دیوارهای صاف و هندسی استوار می شوند.
یکی از جالب ترین سرگرمی های مردم منطقه، برگزاری جشنواره های بازی های بومی و محلی در سطح این شهرستان است. این جشنواره ها به مناسبت های مختلف در رشته هایی نظیر کپگی ، کشتی محلی ،کشکی ( کتوری) ، طناب کشی ، چم بندی، خروس جنگی ، دو میدانی ، الاغ سواری، قویترین مردان و طبل محلی با هدف احیای بازی های بومی و محلی برگزار می شود.
