روستای کندوان
روستای کندوان یکی از جاذبه‌های گردشگری زیبا و منحصربه‌فرد استان آذربایجان شرقی به شمار می‌رود که عمده شهرت خود را مرهون خانه‌هایی است که به شکل کندوی عسل در دل صخره‌های سنگی کنده شده‌اند.
وجه تسمیه روستای کندوان به دلیل خانه‌هایی است که در دل صخره‌های بومی قرار دارند و شیوه معماری به کار رفته در ساخت آن‌ها سبک بومی و صخره‌ای است. در معماری صخره‌ای مصالح ساختمانی مانند گچ، آهک، خشت و… حضور نداشته و فضای مورد نظر با حکاکی درون سنگ ایجاد می‌شود. در واقع، این سبک معماری، نمونه‌ای از جدال انسان با طبیعت بر سر تصاحب صخره‌های طبیعی است. این روستا به دلیل معماری و بافت خاص خود در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
البته آنچه کندوان را از نمونه‌های مشابه آن متمایز می‌کند، جریان زندگی و سکونت بالغ بر ۱۱۷ خانواده در داخل این صخره‌ها است و اهالی آن به مشاغل روستایی مانند کشاورزی، دامداری و تولید صنایع دستی اشتغال دارند. بر خلاف تصور، این خانه‌های صخره‌ای همانند منازل مسکونی عادی دارای بخش‌های مختلفی مانند اتاق نشیمن، صندوق‌خانه، آشپزخانه و حتی مجهز به سیستم لوله‌کشی آب و برق هستند. قطر دیوارهای این خانه‌های جالب در حدود ۲ متر بوده و از اینرو، فضای داخل خانه به‌طور طبیعی در زمستان‌ها گرم و در تابستان‌ها خنک است.
از نکته‌های جالب توجه اینکه ارتفاع بیشتر این توده‌های صخره‌ای در حدود ۴۰ متر بوده و اغلب این کران‌ها از دو تا چهار طبقه تشکیل شده‌اند، ولی به دلیل ساختار صخره‌ای کران این طبقه‌ها از یکدیگر مستقل بوده و از داخل ارتباطی با یکدیگر ندارند. از اینرو، برای دسترسی به طبقه‌های بالایی کران‌ها پلکان‌های زیبایی از بدنه خود کران تامین می‌شود. معمولا طبقه همکف اغلب کران‌ها به‌عنوان اصطبل مورد استفاده قرار گرفته و سایر طبقه‌ها دارای کاربری مسکونی هستند. به دلیل قطر زیاد کران‌ها، ایجاد نورگیر در طبقه‌های پایین بسیار دشوار است، به همین دلیل نورگیرها و پنجره‌ها در طبقه‌های بالایی قرار دارند.
در تاریخ این منطقه چنین نقل شده است که ساکنان روستایی به نام حیله‌ور- واقع در دو کیلومتری غرب کندوان- نخستین گروهی بوده‌اند که در قرن هفتم هجری برای در امان ماندن از یورش مغول‌ها به دشتی در مقابل کندوان فعلی مهاجرت کرده و به تدریج درون کران‌ها را برای تامین پناهگاهی برای خود حفاری کرده‌اند. البته برخی از باستان‌شناسان قدمت این روستا را به دوره‌های پیش از اسلام نسبت می‌دهند.
از جمله آثار مشابه روستای کندوان در سایر نقاط جهان می‌توان به دره گورمه در ترکیه اشاره کرد که وسعت آن در حدود ۱۵ تا ۲۰ برابر روستای کندوان است. به طور کلی، در سطح جهان فقط سه روستای صخره‌ای تاکنون شناسایی شده‌اند که شامل روستای کاپادوکیه در ترکیه، داکوتا در آمریکا و کندوان در ایران است که در میان این روستاها، در حال حاضر فقط در روستای کندوان ایران زندگی جریان داردو دو روستای مشابه خالی از سکنه هستند.
به هنگام بازدید از روستای کندوان و مشاهده کران‌ها، اولین تصویری که به ذهن خطور می‌کند، شباهت این صخره‌ها به کندوهای عسل است؛ این در حالی است که عسل یکی از مهم‌ترین سوغات‌های کندوان است. خشکبار نیز یکی دیگر از سوغات خطه آذربایجان است که برکت آب و هوای مناسب در اکثر مناطق استان محصولات خشکبار با کیفیت عالی عرضه می‌شوند. در صورت سفر به کندوان در فصل تابستان می‌توان از میوه‌های درختان پربار منطقه مانند زردآلو، آلبالو و… نیز بهره‌مند شد.
