امامزاده حسین بن موسی الکاظم (ع)
با ورود به شهر طبس و کمی پرس و جو به راحتی می توان مهم ترین جاذبه مذهبی شهر را یافت که با گلدسته های زیبایش خودنمایی می کند. اینجا آستان مقدس حسین بن موسی الکاظم (ع) است که بسیاری در مسیر رسیدن به حرم امام رضا (ع) به سوی آن می آیند و لحظاتی را در جوارش سپری می کنند. فضای وسیع و بسیار زیبای این امامزاده مامنی برای مسافرانی است که از جنوب شرق، جنوب و مرکز کشور به مشهد مقدس می روند و بسیاری از زایران امام هشتم (ع) شبی را در جوار برادر وی، حسین بن موسی الکاظم (ع) می گذرانند. این امامزاده به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده یزد، مشهد و برخورداری از حمایت های آستان قدس رضوی (ع) رونق بسیار یافته و مکان زیارتی و سیاحتی با شکوهی به شمار می رود.
این اثر مذهبی در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شماره ۳۳۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حسین بن موسی الکاظم (ع) یا حسین بن موسی بن جعفر (ع) یکی از فرزندان امام هفتم شیعیان و برادر امام رضا (ع) محسوب می شود که از امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و مادرش ام ولد حدیث نقل می کرده است. برخی از علما، محدثان و راویان، از حسین بن موسی به عنوان یکی از راویان مورد اعتماد نام برده اند.
نویسده بحر الانساب سن این حضرت را هنگام شهادت یا وفات ۱۳ سال نقل کرده اما این گفتار همواره با نقدها و نقض هایی روبه رو بوده است. شهادت امام موسی کاظم(ع) در سال ۱۸۳ ق رخ داد و ایشان سال‌های آخر عمر خود را در زندان گذرانده است و بر این اساس باید سن حسین در هنگام شهادت پدر چهار یا پنج سال بوده باشد. همچنین می توان گفت که هنگام هجرت امام رضا (ع) به خراسان وی ۲۲ ساله بود چرا که امام رضا(ع) در سال ۲۰۱ به خراسان آمد. از آنجا که می گوییم حسین بن موسی الکاظم (ع)، شهادت امام رضا(ع) و امامت امام جواد را شاهد بوده است پس باید دو یا سه سال دیگر را نیز محاسبه کرد و در نتیجه می توان گفت او به هنگام رفتن از این دنیا تقریبا جوانی ۲۴ یا ۲۵ ساله بوده است.
نامه‌ای از امام رضا(ع) به حاکم طبس در دست است که در آن خبر مفقود شدن یکی از برادرانش به نام حسین در منطقه تحت حکومت وی به چشم می خورد و از حاکم خواسته شده تا او را بیابد. به همین دلیل هم در طبس این امامزاده بزرگوار را با لقب مفقود می شناسند.
گفته می شود امام رضا (علیه السلام) به محض اطلاع از آمدن حسین به جانب خراسان با نوشتن نامه ای برای عامر بن زروامهر (والی معتمد طبس) او را از ورود آن امامزاده باخبر کرد تا آسیبی به برادرش نرسد. امروزه اصل نامه در دست نیست؛ اما می گویند که اصل آن نزد میرزا غلامحسین -که تولیت امامزاده طبس را برعهده داشت- بوده و بعد از مرگش یک نفر به قصد انتقال آن به کتابخانه آستان قدس نامه را از طبس بیرون برده و دیگر هیچ اثری از آن به چشم نمی خورد. البته نمونه ای از این نامه در دیوان خطی میرزا علی منشی باشی متخلص به رشیدی موجود است و نسخه ای از آن هم در خزانه آستانه مبارکه رضوی نگهداری می شود.
هسته اصلى بنای کنونی آستان مقدس حسین بن موسی الکاظم (ع)، مانند همه آرامگاه ها، اتاقی مربع با پوشش گنبدی است. مرقد امامزاده در زیر گنبد قرار گرفته و ضریحی بر روی آن نصب شده است. تاریخ ساخت این ضریح به سال ۱۴۰۵ هجری قمری باز می گردد.
ضریح این امامزاده ۴/۲۷ متر طول و ۲/۶۰ متر عرض دارد و ارتفاع آن ۳/۵ متر است. کتیبه ای در قسمت بالایی ضریح دیده می شود که زمینه ای آبی دارد و سوره هل اتی با خط ثلث و طلایی بر روی آن خودنمایی می کند. بالاتر از این کتیبه ترنج هایی طلا کاری و جدا از هم وجود دارد که تعداد آنها به ۴۶ عدد می رسد و در میان هر کدام یکی از اسمای الهی در زمینه لاجوردی با رنگ سفید نگاشته شده است. چهار گلدان طلایی در بالای هر زاویه (گوشه) ضریح قرار دارد. اطراف ضریح، مشبک و نقره کاری و طلاکاری شده است و در بالای هر گوشه آن گلدانی طلایی دیده می شود. در وسط ضلع غربی آن نیز دری به چشم می خورد که مزین به گل و بوته روکش نقره است.
سنگ قبرى از سنگ مرمر به ابعاد ۲۶۷ در ۱۱۶ سانتی متر با حدود یک متر ارتفاع در میان این ضریح قرار دارد. این سنگ قبر با مخمل سبز پوشیده شده است. رواق هایى نیز در پیرامون ضریح وجود دارند که با ایوان هایى با سردرهاى بلند از صحن مزار جدا می شوند.
